دو ماه طلایی متانولی‌‌ها
دنیای اقتصاد - عباس بیات : گروه متانول بازار سهام به عنوان زیرشاخه مهم صنعت پتروشیمی، در سال‌های اخیر با چالش‌‌های مختلفی دست و پنجه نرم کرده است. مهم‌ترین چالش این گروه بحث نرخ خوراک است که اخیرا این جدال آنقدری بالا گرفت که پای دیوان عالی کشور به میان آمد. در کنار نرخ خوراک، بحث قطعی گاز دیگر چالش متانول‌‌سازها بوده که در سال‌های اخیر مقادیر تولید این صنعت را با کاهش جدی همراه ساخته است. در کنار این دو معضل وابستگی بالای این صنعت به نرخ جهانی متانول و عدم‌رشد چشمگیر این نرخ در سطح جهانی موجب شد تا در سال‌های اخیر شرکت‌های تولیدکننده این حوزه وضعیت خوبی را پشت سر نگذارند. در مقیاس سالانه و همچنین فصلی عملکرد شرکت‌های متانولی بورس تهران چندان مطلوب نبوده و عمدتا در مقایسه با متوسط تاریخی با کاهش همراه بوده‌‌اند.
دو ماه طلایی متانولی‌‌ها
با این حال ظرف دوماه ابتدایی سال‌جاری وضعیت به نفع متانولی‌‌ها چرخیده است. در دوماه آغازین سال ۱۴۰۴، چه به لحاظ تولید و فروش و چه از منظر درآمدی عملکرد گروه متانول بازار سهام بسیار خوب بوده است. در دوماهه امسال به طور میانگین ۱۱۲درصد به مجموع درآمد این صنعت نسبت به مدت مشابه سال قبل افزوده شده است. عامل اصلی این موضوع به حل و فصل بحث نرخ خوراک متانولی‌‌ها برمی‌‌گردد که با اصلاح این نرخ، نرخ جدید نسبت به نرخ قبلی کاهش یافته است. طی زمستان سال گذشته به دلیل قطعی گاز و وضعیت رکودی این صنعت، متغیرهای سودآوری عملکرد چندان خوبی را تجربه نکردند. باتوجه به وضعیت خوب درآمدی این صنعت طی دوماهه ابتدایی سال‌جاری، می‌توان انتظار داشت در گزارش سه‌ماهه امسال بهبود خوبی در متغیرهای سودآوری متانول‌‌سازها به ارمغان رسد.
رکود تولیدات
اولین فاکتور اثرگذار و مهم بر شرکت‌های تولیدی، وضعیت تولیدات آن است. از این منظر شرکت‌های متانولی در سال 1403 وضعیت خوبی را پشت سر نگذاشتند. مجموع تولیدات سال گذشته این صنعت به میزان 7میلیون و 808هزار تن به ثبت رسید که در مقایسه با سال ماقبل کاهش 22درصدی را تجربه کرده است. این در حالی است که متوسط تولیدات سالانه این صنعت در هر سال به میزان 10میلیون و 490هزار تن بوده است. اصلی‌‌ترین عامل کاهش مقادیر تولید متانولی‌‌ها را می‌توان قطعی گاز دانست. متاسفانه وضعیت ناترازی گاز در سال‌های اخیر به یک معضل اساسی در کشور بدل شده است و همین امر موجب شده تا وضعیت تولیدات صنعت متانول در بیشتر سال‌های گذشته کاهشی بوده است.
این وضعیت نزولی مقادیر تولید متانول‌‌سازان در مقیاس فصلی نیز تکرار شده است. طی هر چهار فصل سال 1403 میزان تولیدات این صنعت نسبت به مدت مشابه با نزول همراه شده است. بیشترین میزان کاهش تولیدات متانولی‌‌ها در فصل زمستان رقم خورد. طی این فصل مجموع تولیدات صنعت متانول با کاهش 43درصد به میزان 871هزار تن به ثبت رسید. در اسکیل ماهانه وضعیت تولیدات صنعت متانول بهبود یافته است. طی دوماه ابتدایی سال‌جاری میزان تولیدات این صنعت به ترتیب با رشد 1 و 74درصد نسبت به ماه مشابه سال گذشته همراه شده است. از میان سه شرکت تولیدکننده بورسی متانول، «زاگرس» بیشترین میزان جهش مقادیر تولید را در اردیبهشت ماه امسال رقم زده است. این شرکت موفق شد میزان تولیدات خود را با جهش 119درصدی نسبت به اردیبهشت 1402 به میزان 726هزار تن افزایش دهد.
تقلیل آهنگ فروش
در کنار مقادیر تولید، ارزیابی مقداری فروش صنعت متانول می‌تواند وضعیت حقیقی این صنعت را بهتر نمایان کند. متاسفانه در بازه سالانه همان‌طور که وضعیت تولیدات متانولی‌‌ها چندان مناسب نبود، مقادیر فروش نیز چنگی به دل نمی‌‌زند. در بازه سالانه هرچند که میانگین تناژ فروش شرکت‌های متانول‌‌ساز بازار سهام طی 13 سال اخیر به میزان 5میلیون و 800هزار تن بوده است، در سال 1403 مجموع تولیدات این صنعت با نزول 21درصدی به 4میلیون و 360هزار تن تقلیل یافت.
در مقیاس فصلی وضعیت متفاوت است. در فصول پاییز و زمستان سال گذشته میزان فروش شرکت‌های متانول‌‌ساز بازار سهام با رشد همراه بوده است. همان‌طور که طی دوماه ابتدایی سال‌جاری وضعیت تولیدات صنعت متانول با بهبود چشمگیری همراه بوده است، از منظر فروش نیز شرکت‌های متانولی وضعیت خوبی را تجربه کردند. طی دوماه آغازین سال‌جاری میانگین 26درصد به میزان فروش شرکت‌های تولیدکننده متانول بازار سهام افزوده شد. در اردیبهشت ماه امسال شرکت زاگرس به عنوان بزرگ‌ترین متانول‌‌ساز خاورمیانه، با جهش 54درصدی تولیدات خود طی دومین ماه سال‌جاری، در رتبه نخست جهش مقداری فروش قرار گرفت.
سنجش نرخ فروش
از آنجا که بیش از 80درصد فروش شرکت‌های متانولی بازار سهام مربوط به صادرات است، نرخ فروش این صنعت بسیار وابسته به نرخ جهانی متانول است. در سال گذشته در نرخ جهانی متانول جهش خاصی رقم نخورد و همین موضوع موجب شد تا شرکت‌های متانولی داخلی از این حیث سود مطلوبی را کسب نکنند. در سال 1403 متوسط 41درصد به نرخ فروش محصول اصلی سه شرکت بورسی متانول بازار سهام نسبت به سال ماقبل افزوده شد. در این مقیاس بیشترین میزان رشد نرخ مربوط به شرکت «شفن» است. این شرکت متانول تولیدی خود را با جهش 51درصد نسبت به سال 1402 به فروش رساند.
عامل اصلی درخشش «شفن» در جهش نرخ فروش سهم بالای صادرات آن است. هرچند که نرخ جهانی رشد بالایی را در سال گذشته تجربه نکرد، اما سهم بالای صادرات موجب پوشش تورم داخلی و رشد دلاری نرخ فروش متانول می‌شود. در مقیاس نقطه به نقطه در اردیبهشت ماه امسال متوسط 50درصد به نرخ فروش متانول‌‌سازان بورسی افزوده شد. در این بازه بالاترین میزان جهش نرخ مربوط به شرکت «زاگرس» است. این شرکت در اردیبهشت ماه توانست متانول خود را با افزایش 55درصدی به فروش رساند. با این حال وضعیت نرخ فروش فروردین ماه صنعت متانول مطلوب‌تر بود چرا که مقایسه نرخ اردیبهشت با متوسط سال‌جاری حکایت از نزول 4درصدی نرخ صنعت متانول در دومین ماه سال‌جاری دارد.
درخشش درآمدی ماهانه
پس از بررسی مقادیر تولید، فروش و نرخ فروش صنعت متانول حال نوبت به ارزیابی درآمد این صنعت است. در سال‌های گذشته در هر سال به طور میانگین 29درصد به درآمد فروش متانول‌‌سازها افزوده شد. روند درآمد این صنعت با نوسان بالایی همراه بوده است. طی سال 1403 شتاب درآمدی گروه متانول بورس تهران افت 17درصدی نسبت به میانگین تاریخی تجربه کرده است. در سال گذشته درآمد فروش متانول‌‌سازها با رشد 12درصد نسبت به سال ماقبل به میزان 55هزار و 900میلیارد تومان به ثبت رسید. این افت شتاب درآمدی در بازه فصلی نیز تکرار شده است.
در هر چهار فصل سال گذشته میزان درآمد صنعت متانول کمتر از میانگین تاریخی خود رشد کرده است. طی زمستان 1403 به‌رغم رشد خوب مقداری فروش، از منظر درآمدی تنها 1درصد میزان فروش این صنعت افزایش یافته است. با همه این تفاسیر همان‌طور که در بخش‌‌های دیگر طی دوماه ابتدایی سال‌جاری مثلث متانولی بازار سهام خوش درخشیدند، در بخش درآمدی نیز وضعیت بسیار خوبی را تجربه کرده‌‌اند. در فروردین و اردیبهشت امسال به‌‌ترتیب 123 و 102درصد به درآمد فروش شرکت‌های متانولی بورس تهران افزوده شد. بالاترین میزان جهش درآمدی طی اردیبهشت امسال مختص به شرکت «زاگرس» است. این غول متانول‌‌ساز ایران در اردیبهشت امسال توانست 133درصد درآمد فروش خود را نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش دهد.
رشد ملایم سودآوری
همان‌طور که پیش از این عنوان شد در سال 1403 وضعیت نرخ جهانی متانول چندان مطلوب نبود و همین امر موجب شد تا سودآوری این صنعت نزول یابد. در مقیاس سالانه در سال‌های اخیر متوسط 45درصد حاشیه سود صنعت متانول بوده است. با این حال متاسفانه سه مساله اصلی موجب شد تا روند صعودی حاشیه سود این گروه با کاهش چشمگیر همراه شود. اولین مشکل اساسی این صنعت بحث نرخ خوراک است. از آنجا که نرخ خوراک بخش زیادی از هزینه‌‌های شرکت‌های متانولی را تشکیل می‌دهد، در سال‌های گذشته با جهش یکباره نرخ خوراک متانولی‌‌ها هزینه این صنعت افزایش چشمگیری را تجربه کرد.
علاوه بر این عدم‌رشد نرخ جهانی متانول به همراه قطعی مکرر گاز موجب شد تا توسعه در صنعت متانول به حداقل رسد. در سال 1403 حاشیه سود متانول سازها به میزان 26درصد به ثبت رسید که در مقایسه با متوسط تاریخی 19درصد کاهش تجربه کرده است. نکته مثبت این موضوع رشد سودآوری متانول‌‌سازها در سال 1403نسبت به سال 1402 است. در سال گذشته حاشیه سود این صنعت با بهبود 7درصدی نسبت به سال ماقبل همراه شده است. در مقیاس فصلی باتوجه به وضعیت فاجعه بار قطعی گاز طی زمستان سال گذشته، شرکت «زاگرس» زیان بالایی را در زمستان تجربه کرد و موجب نزول متغیرهای سودآوری در کل صنعت شد.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات