برنده و بازنده رالی سهام
امیرهوشنگ نواییدنیای اقتصاد : شاخص کل سهام در آخرین روزهای بهمن‌ماه توانست از مسیر نزولی خارج شود و روند پرشتابی را در مسیر صعود در پیش گیرد. صعود قیمت‌ها در بازارهای جهانی و گزارش‌های مطلوب عملکرد در ماه‌های پایانی سال از جمله مهم‌ترین محرک‌های سهام در روند صعودی بودند. با این حال چشم‌انداز تورمی و رشد قیمت‌ها به‌طور محسوسی در روند قیمتی برخی گروه‌های بازار قابل مشاهده است. شاخص کل بورس که در ۲۸ بهمن بار دیگر در کانال ۱۵۶ هزار واحدی قرار گرفته بود با تغییر جهتی ملموس طی هفته‌های متوالی، در پایان دادوستدهای روز گذشته به نیمه دوم کانال ۱۸۶ هزار واحدی رسید.
در این میان رشد بازار سهام محدود به نمادهای بزرگ و اصطلاحا شاخص‌ساز نبوده است. شاخص هم‌وزن طی این مدت موفق شد سقف قبلی خود را پشت‌سر بگذارد و سطوح جدیدی را به ثبت برساند. سقف پیشین این نماگر در ۹ مهر ماه و در سطح ۳۴۰۰۷ واحدی تجربه شده بود. با این حال این نماگر نیز پس از ۱۴ جلسه صعود متوالی روز گذشته در سطح ۳۶۰۲۸ واحدی به کار خود پایان داد. رشدهای پردامنه‌تر شاخص هم‌وزن نسبت به شاخص کل طی موج آخر صعودی سهام، نشان از توجه همه‌جانبه و حتی متمرکز بازیگران سهام به گروه‌های کوچک‌تر بازار دارد. دلایل مختلفی درخصوص علل رشد قیمت سهام در گروه‌های متفاوت می‌توان عنوان کرد که بعضا انگیزه‌های سفته‌بازی و بار دیگر برداشت اشتباه معامله‌گران از ارزندگی در این خصوص دخیل هستند. با این حال انگیزه خرید سهام بنیادی نیز در رشد قیمتی سهام اثرگذار بوده است.
استقبال از صنعت تازه‌وارد بورس
جدول، بازدهی صنایع مختلف بازار سرمایه از ۲۸ بهمن‌ماه تا پایان معاملات روز گذشته را نشان می‌دهد. همان‌گونه که مشاهده می‌شود گروه تک‌نماد «خرده‌فروشی» شامل نماد تازه عرضه شده «افق» با ثبت بازدهی بیش از ۶۱ درصدی پیشتاز رشد طی این بازه بوده است. روند قیمتی نمادهای تازه‌وارد تا حدودی مستلزم بررسی جداگانه‌ای است و نمی‌توان شرایط عمومی حاکم بر معاملات و فضای اقتصادی را به آنها تعمیم داد. با این حال روند صعودی ملموس درآمدزایی این شرکت در فصل زمستان قابل‌توجه است؛ باید در نظر داشت روند درآمدی شرکتی از این دست نیز کاملا متاثر از التهابات تورمی اقتصاد کشور است و در این بین حاشیه سود عملیاتی شرکت حائز اهمیت فراوانی خواهد بود. البته برای شرکت‌های خرده‌فروشی احتمالا باید به افزایش درآمد در ماه‌های پایانی سال با توجه به نزدیک شدن به عید نوروز نیز توجه کرد.
رشد مازاد در قندی‌ها
با کنار گذاشتن نماد «افق» از دایره بررسی میزان صعود صنایع می‌توان دریافت که گروه نمادهای قند و شکری در آخرین موج صعودی بازار سهام پیشتاز رشد قیمت بوده‌اند. البته رشد قیمت سهام قندی از اوایل بهمن آغاز شد و گزارش پاییز برخی از شرکت‌ها در استارت موج صعود بی‌تاثیر نبود. در حالی‌که سهام در حال هضم عوامل بنیادی حمایتی بود در شرایط کنونی نگرانی از سبقت قیمت سهام از واقعیت‌های بنیادی وجود دارد. انتظارات تورمی به‌عنوان عاملی اصلی در رشد قیمتی سهام خودنمایی کرده است. در این‌خصوص اختلاف قیمت شکر در بازار آزاد و فروش کارخانه‌ها نیز انتظار افزایش نرخ شکر را به‌وجود آورده است (حذف رانت دلالی) با این حال با در نظر گرفتن این موارد نیز بعضا مشاهده می‌شود که عوامل بنیادی توانایی توجیه قیمت سهام برخی از شرکت‌ها را ندارند. شاخص صنعت قند و شکر طی نزدیک به ۳۰ جلسه معاملاتی اخیر رشد نزدیک به ۵۷ درصد را ثبت کرده است. مطابق با رویه سنتی اکثر نمادهای این گروه در فصل زمستان فعالیت تولیدی قابل‌ملاحظه‌ای نداشته‌اند (پایان دوره برداشت چغندر بهاره و تولید شکر در آخر پاییز) و درآمدزایی آنها بیشتر از فروش موجودی شکر حاصل شده است.
تاکید بر فاصله قیمتی این محصول در بازار آزاد و درب کارخانه نیز مساله‌ای بود که به‌عنوان مدعایی بر لزوم تغییر این نرخ مطرح می‌شد. نهایتا انتشار گزارش ماهانه بهمن ماه برخی نمادهای این گروه توانست توجهات زیادی را به نمادهای این گروه جلب کند. با این وجود تصورات از درآمدزایی آتی این شرکت‌ها را دستخوش تغییر کرد. اکثر نمادهای این گروه همچنان در کانون توجه معامله‌گران هستند. شاخص این گروه در جلسه روز گذشته ۵/ ۳ درصد رشد کرد و اکثر نمادهای این گروه در محدوده صف خرید معامله شدند.در رابطه با افزایش سقف مصوب این محصول همچنان خبر رسمی در دست نیست و مشخص نیست در صورت اعمال چنین تغییری در آینده‌ای نزدیک تاثیر آن بر سودآوری شرکت‌های این گروه تا چه میزان خواهد بود. شفاف‌سازی روز گذشته قند خوی در رابطه با نوسانات قیمتی سهام نیز موید این موضوع است که همچنان خبری رسمی مبنی بر تغییر نرخ فروش محصول حاصل نشده است. با این حال در صورت افزایش نرخ مصوب شکر باید به افزایش احتمالی نرخ مصوب خرید چغندر و همچنین اثر تورمی هزینه‌های ثابت در سودآوری این شرکت توجه داشت.
ارزش‌گذاری سیمان در مسیر انحرافی
در میان گروه‌هایی که رشد جالب توجهی را تجربه کردند باید به نمادهای گروه سیمان اشاره کرد. شاخص این گروه طی بازه مورد‌نظر رشد ۳/ ۲۹ درصدی را تجربه کرده است. با این حال باید در نظر داشت که رشد این گروه از نیمه دوم دی ماه آغاز شد و از آن زمان تاکنون بازدهی این گروه به ۴۸ درصد رسیده است. آغاز تحرکات این گروه با مباحثی در رابطه با ارزش جایگزینی شرکت‌های این گروه گره خورد؛ اما در ادامه تاکیدها به سمت خیز برخی نمادهای این گروه برای به روزرسانی ارزش دفتری دارایی‌ها رفت. با این حال در این رابطه نیز هیچ خبر رسمی ابلاغ نشد و این موضوع نیز در حد گمانه‌ای باقی ماند. تا آن‌جا که در شفاف‌سازی روز گذشته سیمان تهران درخصوص نوسانات قیمت سهم به این موضوع اشاره‌ای نشد.
نکته قابل توجه دیگر آن است که قرار گرفتن نمادهای سیمانی در ابتدای موج صعود با فصل سخت عملیات این شرکت‌ها همزمان شد. این گروه در شرایطی در کانون توجهات قرار گرفت که گزارش‌های ماهانه این شرکت‌ها در ماه‌های ابتدایی زمستان، مطابق با انتظارات، ضعیف‌تر از متوسط عملکرد ماه‌های ابتدایی سال بود. با این حال طی روزهای اخیر نمادهای این گروه از ناحیه گزارش‌های عملکرد نیز مورد حمایت قرار گرفتند. اکثر نمادهای این گروه آخرین ماه از سال ۱۳۹۷ را با عملکرد مطلوب چه در زمینه تولید و چه در زمینه فروش محصولات سپری کردند و از این منظر کمی زودتر از زمان مورد انتظار به مدار معمول خود بازگشتند. موارد متعددی درخصوص تقویت تقاضای سیمان مطرح می‌شود و از سوی دیگر به احتمال افزایش نرخ مصوب این صنعت نیز اشاره می‌شود. با این حال در حالت کلی به نظر می‌رسد این صنعت نیز از واقعیت‌های بنیادی خود پیشی گرفته است. بر این اساس شاید تنها معیار خرید و فروش کنونی سهام سیمانی را بتوان مواردی مانند افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها مطرح کرد که از آن به هیچ عنوان نمی‌توان به‌عنوان یک عامل بنیادی یاد کرد و بیش از همه این موضوع داغ‌کننده سهام سیمانی است.
سیگنال دو جانبه به فلزات
در میان گروه‌های بزرگ کالایی و شاخص‌ساز، نمادهای فلزات اساسی پیشتاز رشد قیمت بودند. در بازه مشابه شاخص این گروه رشد بیش از ۲۷ درصدی را به ثبت رسانده است. همان‌گونه که عنوان شد صعود قیمت‌ها در بازارهای جهانی، عملکرد ماهانه عموما مطلوب و ضمنا تسهیل شرایط فروش در رابطه با برخی شرکت‌های این گروه از مهم‌ترین دلایلی است که این گروه را در قیاس با دیگر گروه‌های بزرگ بازار در معرض توجه قرار داد. سهولت رصد متغیرهای اثرگذار بر سودآوری صنایع فلزات اساسی سبب می‌شود تا واکنش فعالان بازار به این متغیرها، آنی‌تر باشد. طی هفته‌های اخیر اخبار مربوط به نزدیک شدن پایان جنگ تجاری سبب رونق در بازار کامودیتی‌ها شد. فلزات رنگی در این مدت توانستند سقف‌های جدیدی در بازه چند ماهه به ثبت برسانند و در عین رفع برخی موانع صادراتی کمک کرد تا این شرکت‌ها عملکرد مطلوب‌تری در ماه‌های پایانی سال به نمایش بگذارند. همچنین بهای فولاد در بازارهای مرجع از کف‌های قیمتی فاصله گرفت و تاثیرپذیری شرکت‌های فولادی از این موضوع تا حدود زیادی مشهود بود. اگر چه اثر تخفیف در فروش صادراتی محصولات در گزارش‌های ماهانه این شرکت‌ها به چشم می‌آید با این وجود مقادیر و نرخ‌های فروش صادراتی از تقویت بازارهای خارجی این شرکت‌ها خبر می‌دهد. در عین حال باز شدن مجدد شکاف نرخ‌های آزاد و نیمایی ارز تقاضا برای این محصولات در معاملات بورس کالا را تقویت کرد و این موضوع رشد بیش از پیش مقادیر و نرخ‌های فروش این شرکت‌ها را در پی داشت. به گونه‌ای که نه‌تنها چشم‌انداز سودآوری این بنگاه‌ها در سال مالی ۹۶ بار دیگر تقویت شد، فروش سلف محصولات برای تحویل در ماه‌های آغازین سال ۹۸ نیز نشان از آن دارد که شرکت‌های بزرگ این گروه به شرط ثبات در شرایط کلان در سال ۹۸ با رشد محسوس درآمدزایی مواجه خواهند بود.
رشد پالایشی‌ها بر شانه صعود نفت
همزمان با رشد قیمت فلزات، بهای نفت نیز در بازارهای جهانی مسیر صعودی را در پیش گرفت. محدودسازی عرضه از سوی اعضای اوپک و ضعف ونزوئلا در تولید نفت، در کنار چشم‌انداز رشد تقاضا در سایه ظهور نشانه‌هایی از آتش‌بس جنگ تجاری چین و آمریکا نفت را با صعود قابل‌ملاحظه‌ای همراه کرد. به گونه‌ای که قیمت طلای سیاه طی بازه مورد‌نظر ۴/ ۱۳ درصد رشد کرد و قیمت هر بشکه نفت تگزاس از محدوده ۸/ ۵۵ دلار به ۳/ ۶۳ دلار در معاملات پایانی هفته گذشته رسید. مطابق معمول نمادهای پالایشی همزمان با صعود قیمت نفت بر مدار رشد حرکت کردند و شاخص گروه فرآورده‌های نفتی طی نزدیک به ۳۰ جلسه معاملاتی اخیر حدود ۵/ ۱۸ درصد رشد کرد. دیگر نمادهای این گروه نظیر روانکارسازان و قیرسازان نیز طی این بازه رشدهای ملموسی داشتند. این گروه به خصوص در آخرین ماه از سال مالی ۹۷ عملکرد مطلوبی را به ثبت رساندند. به علاوه این دسته از شرکت‌ها همچنان در انتظار تعیین تکلیف مساله همگراسازی نرخ ارز هستند و به شدت از این موضوع اثر می‌پذیرند.
رصد ارزندگی خودرویی‌ها روی موج زیان
طی روزهای اخیر نمادهای گروه خودرو در کانون توجهات قرار گرفته‌اند. بیشترین ارزش معاملات نخستین جلسه معاملاتی هفته نیز در این گروه جریان داشت و شاخص این گروه طی جلسه دیروز رشد ۴/ ۲ درصدی را تجربه کرد. با این حال و به رغم جهش‌های قابل‌ملاحظه این گروه طی روزهای اخیر، بازدهی شاخص این گروه طی ۳۰ جلسه گذشته در قیاس با گروه‌های متعددی کمتر بوده است. شاخص گروه خودرو از ۲۸ بهمن ماه تا پایان معاملات روز گذشته رشد ۶۶/ ۱۹ درصدی را تجربه کرده است. در رابطه با تحولات این گروه دو نکته حائز اهمیت فراوان است. تحولات قیمتی این گروه بار دیگر به موضوع افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها پیوند خورده است و این مساله در رابطه با نماد «خودرو» و برخی زیرمجموعه‌‌های این شرکت موضوعیت فراوانی دارد. روز گذشته این شرکت در رابطه با نوسانات قیمتی این سهم به شفاف‌سازی پرداخت و بر عزم هیات مدیره این شرکت برای خروج از شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت تاکید کرد. با این حال معامله‌گران بازار سهام لازم است به این موضوع توجه داشته باشند که افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی نمی‌تواند معجزه‌ای برای بهبود وضعیت نامناسب این صنعت باشد. نکته دیگری که در ابعاد کلان‌تری اهمیت می‌یابد وضعیت تولید خودروسازان بزرگ کشور است. طی ماه‌های گذشته دو غول خودروسازی کشور با معضلات شدید در زمینه تولید مواجه بودند و این موضوع تا حدود زیادی بازار خودرو کشور را تحت تاثیر قرار داد. با این حال گزارش‌های عملکرد بنگاه‌های خودرویی در ماه اسفند نشان از آن دارد که این شرکت‌ها از عمق بحران تولیدی خود فاصله گرفته‌اند و در حال نزدیک شدن به جریان معمول فعالیت خود هستند. همچنان نشان قابل‌توجهی از قیمت‌گذاری محصولات بر مبنای نرخ‌های بازار در گزارش‌های ماهانه مشاهده نمی‌شود. با این حال احتمالا عمق زیان شرکت‌های خودروساز در زمستان در ادامه فصل‌های قبل افزایش خواهد یافت و شاید بتوان امیدوار بود که با افزایش سرمایه‌های احتمالی این شرکت‌ها از شمول ماده ۱۴۱ قانونتجارت خارج شوند. البته میزان زیان انباشته احتمالی این صنعت تا حدی زیاد است که اگر بنا باشد صورت‌های مالی حسابرسی‌شده سال ۹۷ معیار باشد احتمالا خودروسازان از شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت خارج نخواهند شد.
مسیر سهام در آینده نزدیک
موضوعات مطرح‌شده در بالا بخشی از محرک‌های سهام در مسیر صعود را نشان می‌دهد. عواملی که تعداد زیادی از آنها همچنان به قوت خود باقی است و به نظر می‌رسد در مسیر پیش‌روی سهام همچنان اثرگذار و تعیین‌کننده باشند. البته قوت همه این عوامل در رابطه با صعود سهام از اعتبار و پشتوانه یکسان برخوردار نیست و انتظار نمی‌رود که جریان قیمتی مشابهی در گروه‌های مختلف رقم بخورد. با این حال به نظر می‌رسد ترکیب این عوامل مسیر کوتاه‌مدت سهام را همچنان صعودی رقم بزند. مسائل کلانی که همچنان توجه فعالان بازار سرمایه را به خود جلب می‌کند به انتظارات تورمی، مساله ارز چند نرخی و تبعات آن، قیمت‌های جهانی و عملکرد بنگاه‌ها مرتبط است که در سایه ثبات شرایط سیاسی می‌تواند بورس را به پیشتاز بازارها در سال جاری بدل کند. به نظر می‌رسد در شرایطی که تعیین قطعیت در رابطه با متغیرهای کلان با تعلیق بیشتر همراه شود، پیشران‌های سهام برای صعود همچنان قدرتمند و کافی باشند. در این شرایط باید انتظار داشت که توجه فعالان بازار به سمت گروه‌های کوچک‌تر و با روند قیمتی جهش‌وار معطوف شود و بار دیگر اخبار به کانون توجه معامله‌گران بدل شود.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات