دنیای اقتصاد : در هفتههای اخیر، بازار طلا شاهد تحولاتی بوده که نشاندهنده بیاعتمادی فزاینده به سیستم مالی بینالمللی تحت رهبری آمریکاست. تقاضا برای بازگرداندن ذخایر طلای برخی کشورهای اروپایی از ایالات متحده، به ویژه آلمان و ایتالیا، حاکی از این نگرانیهاست. همزمان با این نگرانیها، قیمت طلای جهانی نزدیک به ۱.۵ درصد کاهش یافت. این دو کشور در مجموع حدود ۲۴۵ میلیارد دلار طلا در خزانه فدرالرزرو نیویورک نگهداری میکنند. دلیل اصلی انتقال این ذخایر به آمریکا در گذشته، اعتماد به رهبری مالی و سیاسی ایالات متحده و ثبات نظام مالی مبتنی بر دلار بود.
سفر بینقارهای طلا
همزمان با تغییرات در سیاستهای آمریکا به ویژه در دوران ترامپ، اعتماد اروپا به این کشور در حال فرسایش است. به گزارش فایننشالتایمز، اگرچه هنوز نشانهای از انتقال واقعی طلا به اروپا وجود ندارد، اما این درخواستها بیشتر نمادیناند و حاکی از افزایش شک و تردید نسبت به پایداری همکاریهای مالی با واشنگتن هستند. برخی تحلیلگران اروپایی نگران آن هستند که در صورت وقوع بحران اقتصادی یا درگیریهای سیاسی، آمریکا ممکن است از این ذخایر طلا به عنوان اهرم فشار یا وثیقه استفاده کند. در سطح جهانی، کشورهای آسیایی نیز در حال واکنش نشان دادن به این بیاعتمادیاند.
افزایش خرید طلا در کشورهای آسیایی، کاهش اشتیاق نسبت به داراییهای دلاری در بازارهایی چون هنگکنگ و تمرکز چین بر توسعه سیستمهای پرداخت بینالمللی جایگزین مانند همگی نشاندهنده تمایل به کاهش وابستگی به دلار آمریکا هستند. بانک مرکزی چین، همچنین با پروژههای ارز دیجیتال فرامرزی از سایر بانکهای مرکزی پیشی میگیرد؛ پروژهای که بانک تسویه بینالمللی به دلیل فشارهای آمریکا از آن کنار رفت و حالا چین مدیریت آن را در اختیار دارد. در اروپا، گرچه واکنشها کندتر بوده، ولی بحثهای مهمی در حال شکلگیری است. برخی از کارشناسان اروپایی مانند فرانسوا هیزبورگ بر ضرورت آمادگی برای «اروپای پساآمریکایی» تاکید میکنند.
این نگاه منجر به تلاشهایی برای افزایش سرمایهگذاری نظامی و توسعه سیاستهای صنعتی و اقتصادی مستقل شده است. مفهوم ژئواکونومیکس و بهتبع آن ژئوفاینانس (سیاستگذاری مالی مبتنی بر ملاحظات ژئوپولیتیک) بهطور جدی مطرح شده است. نکته نگرانکننده برای اروپا این است که بخشهای وسیعی از اقتصاد آن، در سیطره سرمایهگذاران بزرگ آمریکایی قرار گرفتهاند. به گفته برخی تحلیلگران، اروپا عملا به مستعمره مالی ایالات متحده تبدیل شده است. تلاشهایی برای مقابله با این وضعیت در جریان است؛ از جمله پروژه یورو دیجیتال توسط بانک مرکزی اروپا و برنامههایی برای ایجاد بازار سرمایه یکپارچه اروپایی. با این حال، هنوز این اقدامات، پراکنده و ضعیف به نظر میرسند و برای ایجاد یک جایگزین واقعی برای نظام دلاری کافی نیستند.
کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا، از لزوم ایجاد «لحظه جهانی یورو» سخن گفته، اما بسیاری معتقدند که چنین لحظهای تنها در صورت وقوع بحرانی جدی، مانند فروپاشی اعتماد به دلار یا رفتارهای تهاجمی آمریکا، امکانپذیر است. در چنین سناریویی، بسیار محتمل است که ایالات متحده از ذخایر طلای دیگر کشورها برای پیشبرد اهداف سیاسی خود استفاده کند. در همین راستا، خزانهداری فدرالرزرو نیویورک و بانک مرکزی آلمان هر دو بر اعتماد متقابل تاکید دارند، اما حتی همین اطمینان رسمی نیز مانع از شکلگیری گمانهزنی درباره سناریوهای بحرانزا نمیشود. بازگرداندن طلا به کشورهای مبدا، هرچند هنوز اجرایی نشده، اما به مثابه اقدامی عقلانی برای آمادگی در برابر چنین بحرانهایی تلقی میشود.
روز گذشته قیمت هر اونس طلای جهانی نزدیکی سطح ۳۲۸۰ دلار کاهش یافت. همزمان، شاخص دلار طی یک هفته اخیر نزدیک به ۱.۷ درصد کاهش یافت. در بازار سایر فلزات گرانبها نیز کاهش قیمت مشاهده شد. نقره، پلاتین و پالادیوم همگی شاهد افت بودند. بهویژه پلاتین که پس از رسیدن به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۴، نزدیک به ۶٪ سقوط کرد.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات