صنایع صادرات‌محور اصلی‌ترین برندگان سیاست تک‌نرخی شدن ارز هستند
مهرداد حق‌گو، مدیر تحلیل کارگزاری بانک صنعت و معدن، با اشاره به اهمیت اصلاح سیاست‌های ارزی و اظهارنظر اخیر وزیراقتصاد مبنی بر تلاش در راستای دستیابی به ارز تک‌نرخی، گفت: موضوع چندنرخی بودن ارز سال‌هاست یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های ناکارآمدی، رانت و فساد در اقتصاد ایران به شمار می‌رود. تجربه دهه‌های اخیر نشان داده هر زمان دولت‌ها با فشار تورمی و محدودیت‌های ناشی از تحریم مواجه شده‌اند، به‌جای پذیرش واقعیت‌های اقتصادی، با ایجاد سامانه‌هایی مانند نیما یا توافقی و نرخ‌های متعدد ارزی، تلاش کرده‌اند اوضاع را مدیریت کنند. اما نتیجه همواره یک‌سان و افزایش فاصله نرخ رسمی و آزاد و ایجاد گروه‌های ذی‌نفعی که بقای خود را در تداوم چندنرخی بودن می‌بینند، بوده است.
مدیر تحلیل کارگزاری بانک صنعت و معدن، در گفت‌وگو با پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، افزود: هدف اصلی از سیاست تک‌نرخی کردن ارز، حذف سامانه‌های موازی و تأمین همه نیازهای ارزی کشور در یک بازار واحد با یک نرخ مشخص است تا رانت و فساد کاهش یابد، شفافیت افزایش پیدا کند و منابع ارزی کشور بهتر مدیریت شود. در حال حاضر چندنرخی بودن ارز پیامدهای گسترده‌ای از جمله ایجاد رانت‌های کلان، فساد سازمان‌یافته و سودهای غیرمولد برای گروه‌های خاص داشته و بسیاری از واردکنندگان نیز از نرخ‌های ترجیحی سوءاستفاده کرده‌اند.
مهرداد حق‌گو، با اشاره به اظهارات اخیر وزیر اقتصاد ادامه داد: وزیر اقتصاد به‌درستی تأکید کرده‌اند که سیاست‌های گذشته در زمینه چندنرخی بودن شکست خورده و راهکار اساسی، اصلاح قوانین از جمله قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و حرکت به سمت پذیرش واقعیت‌های اقتصادی است. با این‌حال تجربه تاریخی نشان می‌دهد مقاومت بخش‌هایی که تاکنون از ارز ارزان استفاده می‌کردند، ممکن است با توجیه آثار تورمی این اقدام، مانع اجرای طرح شوند. همچنین عدم آمادگی کامل سیستم بانکی و اقتصادی کشور نیز ریسک بزرگی برای موفقیت سیاست تک‌نرخی شدن به شمار می‌رود.
مدیر تحلیل کارگزاری بانک صنعت و معدن درباره پیامدهای این سیاست گفت: تک‌نرخی شدن ارز در صورت طراحی درست می‌تواند شفافیت اقتصادی را افزایش دهد، امکان رانت‌جویی را به حداقل برساند، فضای کسب‌وکار را بهبود دهد و شرکت‌ها را در سرمایه‌گذاری و صادرات تواناتر کند. البته تهدیدهایی نیز وجود دارد؛ از جمله احتمال شوک تورمی در کوتاه‌مدت و افزایش قیمت کالاهای اساسی که بدون حمایت اجتماعی کافی می‌تواند فشار بر اقشار ضعیف را تشدید کند.
او تأکید کرد: در بخش صنایع بورسی، تک‌نرخی شدن ارز آثار متفاوتی دارد اما در مجموع به نفع بنگاه‌های اقتصادی در بلندمدت خواهد بود. صنایع صادرات‌محور مانند پتروشیمی، فولاد و معدنی‌ها بیش‌ترین منفعت را می‌برند؛ زیرا فروش صادراتی آن‌ها بر اساس نرخ واقعی ارز شناسایی می‌شود و دیگر منافع سهام‌دارانشان به جیب رانت‌خواران ارزی نمی‌رود. در مقابل، صنایع واردات‌محور همچون دارویی، غذایی و خودروسازی ممکن است در کوتاه‌مدت با افزایش قیمت مواد اولیه و رشد نرخ محصولات مواجه شوند، اما تخصیص ارز برای آن‌ها سریع‌تر انجام می‌شود و مواد اولیه وارداتی ماه‌ها در صف انتظار نمی‌ماند. در نتیجه بهره‌وری و برنامه‌ریزی تولید این صنایع در بلندمدت بهبود خواهد یافت.
حق‌گو در پایان گفت: موفقیت تک‌نرخی شدن ارز نیازمند تعریف روشن سیاست، برنامه مشخص برای مدیریت نرخ ارز آزاد، اقدامات جبرانی برای بخش‌های حساس و تضمین شفافیت و ثبات در تصمیم‌گیری‌هاست. حتی اگر برخی صنایع در کوتاه‌مدت آسیب ببینند، در بلندمدت ارزش کل بازار سرمایه می‌تواند از این سیاست منتفع شود. با این حال اگر اصلاحات یارانه‌ای و اجتماعی همزمان با این سیاست پیش نرود، این طرح به شکست خواهد انجامید. کلید موفقیت، اجرای یک بسته سیاستی جامع شامل شفاف‌سازی تجاری، حمایت‌های هدفمند از اقشار آسیب‌پذیر و افزایش قابلیت پیش‌بینی برای بنگاه‌هاست.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات