آینده مبهم رالی بورس چین
دنیای اقتصاد - گروه اقتصاد بین‌الملل : رالی اخیر بازار سهام چین بسیاری از فعالان و تحلیلگران اقتصادی را شگفت‌زده کرده است. در ماه‌های گذشته، شاخص CSI ۳۰۰ رشدی بیش از ۱۰درصدی را تجربه کرد و به بهترین عملکرد خود از سپتامبر سال گذشته دست یافت. این در حالی است که داده‌های رسمی اقتصادی هنوز نشانه‌ای از بازگشت قدرتمند در بخش‌های کلیدی همچون مصرف خانوار، سرمایه‌گذاری صنعتی یا صادرات ارائه نمی‌کنند.
آینده مبهم رالی بورس چین
بنابراین این پرسش اساسی مطرح است که چه چیزی موتور محرک این جهش بی‌سابقه بوده و تا چه اندازه می‌توان به پایداری آن امیدوار بود. بسیاری از شواهد نشان می‌دهند که آنچه امروز در بازار سرمایه چین جریان دارد، ترکیبی است از نقدینگی سرگردان، امید به سیاست‌های حمایتی و هیجان سرمایه‌گذاران خرد، و همین امر نگرانی‌ها درباره تکرار تجربه سقوط سال ۲۰۱۵ را زنده کرده است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، در قلب این رالی، حجم عظیمی از پس‌اندازهای خانوار قرار دارد. اقتصاد چین طی دو سال اخیر شاهد رشد کم‌سابقه سپرده‌های بانکی بوده است. این انباشت نقدینگی در کنار کاهش نرخ سود بانکی سبب شده بسیاری از خانوارها به دنبال گزینه‌های جایگزین برای کسب بازدهی بالاتر باشند. بازار املاک که سال‌ها مقصد اصلی سرمایه‌گذاری چینی‌ها بود، اکنون با بحران بدهی شرکت‌های ساختمانی و افت تقاضا دست و پنجه نرم می‌کند و دیگر جذابیت گذشته را ندارد. در چنین فضایی، بخشی از این پول‌های سرگردان روانه بازار سهام شده و به رشد سریع شاخص‌ها دامن زده است. ثروتمندان نیز با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پوشش ریسک و سایر ابزارهای مالی نقش پررنگ‌تری در این موج ایفا کرده‌اند.
عامل دیگری که نمی‌توان نادیده گرفت، انتظارات مثبت نسبت به آینده اقتصاد چین است. دولت پکن طی ماه‌های اخیر سیاست‌هایی را در پیش گرفته که هدف آنها کاهش ظرفیت مازاد در صنایع، مهار رقابت‌های مخرب قیمتی و حمایت از نوآوری است. این اقدامات در چارچوب کمپین ضد «فرسایش رقابتی» تعریف شده که قرار است چرخه معیوب کاهش قیمت‌ها و سودآوری پایین را بشکند و اعتماد فعالان اقتصادی را احیا کند. علاوه بر این، پیشرفت‌های چشم‌گیر چین در حوزه هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته، امیدها را نسبت به جهش بهره‌وری و آغاز دوره‌ای تازه از رشد اقتصادی تقویت کرده است. از منظر سیاسی نیز کاهش تنش‌های تجاری با ایالات متحده به اطمینان بیشتر سرمایه‌گذاران کمک کرده و فضا را برای ورود سرمایه‌های جدید فراهم آورده است.
نگرانی جدی
با‌این‌حال، رشد شتابان بازار بدون پشتوانه روشن از سمت داده‌های واقعی اقتصادی، نگرانی‌هایی جدی ایجاد کرده است. حجم معاملات روزانه در بورس شانگهای و شنژن به رکوردهای جدیدی رسیده و میزان استفاده از اعتبار برای خرید سهام نیز به بیشترین سطح تاریخ یعنی ۲.۳تریلیون یوآن (حدود ۳۲۰میلیارد دلار) افزایش یافته است. هرچند نسبت این رقم به کل بازار هنوز پایین‌تر از سال ۲۰۱۵ است، اما سرعت رشد آن زنگ خطری برای سیاستگذاران محسوب می‌شود. تجربه تلخ سقوط بازار در تابستان ۲۰۱۵ که‌میلیون‌ها سرمایه‌گذار خرد را متضرر کرد، هنوز در ذهن بسیاری زنده است و اکنون شباهت‌هایی میان شرایط امروز و آن دوران مشاهده می‌شود. برخی گزارش‌ها حتی نشان می‌دهند که بخشی از سرمایه‌گذاران با استفاده از وام‌های مصرفی یا کارت‌های اعتباری اقدام به خرید سهام کرده‌اند؛ اقدامی که از نظر مقامات مالی به‌شدت پرخطر و غیرقابل‌پیش‌بینی است.
در واکنش به این وضعیت، نهادهای نظارتی چین در حال بررسی ابزارهایی برای مهار تب سفته‌بازی هستند. محدود کردن خرید روزانه برخی صندوق‌های پربازده، افزایش نظارت بانک‌ها بر تسهیلات اعتباری و احتمال رفع برخی محدودیت‌ها در فروش استقراضی، از جمله اقداماتی است که مطرح شده است. هدف اصلی سیاستگذاران، ایجاد یک بازار صعودی آرام و تدریجی است که بتواند هم ثروت پایدار برای خانوارها خلق کند و هم مصرف داخلی را تقویت کند. پکن به‌خوبی می‌داند که سقوط ناگهانی بورس می‌تواند علاوه بر زیان مالی سرمایه‌گذاران خرد، به اعتماد عمومی و در نتیجه ثبات اجتماعی آسیب جدی وارد کند. از این رو، مقامات تلاش دارند میان حفظ جذابیت بازار و جلوگیری از حبابی شدن آن تعادل برقرار کنند.
چشم‌انداز بازار از دیدگاه سرمایه‌گذاران بین‌المللی اما متفاوت است. برخی بانک‌های بزرگ وال‌استریت همچون گلدمن ساکس و جی‌پی مورگان پیش‌بینی کرده‌اند که شاخص‌های اصلی بورس چین می‌توانند در سال‌های آینده همچنان رشد دو رقمی داشته باشند. به باور آنها، نسبت قیمت به درآمد سهام در بازار چین همچنان پایین‌تر از میانگین جهانی و به‌ویژه بازار آمریکا است و همین امر جذابیت ارزش‌گذاری را افزایش داده است. علاوه بر این، ورود سرمایه‌گذاران خارجی در مقایسه با حجم عظیم بازار هنوز محدود است و در صورت بهبود شرایط بنیادی، ظرفیت رشد بیشتری وجود خواهد داشت. در مقابل، تحلیلگران محتاط هشدار می‌دهند که اگر سودآوری شرکت‌ها با انتظارات سرمایه‌گذاران همسو نشود یا سیاست‌های حمایتی دولت کاهش یابد، بازار در معرض یک اصلاح جدی قرار خواهد گرفت.
چالش‌های بنیادی
از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که اقتصاد چین همچنان با چالش‌های بنیادینی مواجه است. بحران بخش املاک به‌عنوان بزرگ‌ترین محرک رشد در دو دهه گذشته هنوز حل‌وفصل نشده و بسیاری از پروژه‌ها نیمه‌تمام باقی مانده‌اند. بدهی‌های دولت‌های محلی نیز بار سنگینی بر دوش نظام مالی گذاشته و فضای مانور سیاستگذاری را محدود کرده است. در چنین شرایطی، اگر رالی سهام نتواند خود را با بهبود واقعی اقتصاد همراه کند، خطر فروکش کردن ناگهانی آن بسیار بالاست. در این سناریو، ضربه روانی بر مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران می‌تواند روند احیای اقتصادی را بیش از پیش کند سازد.
بازار سهام چین در پاییز ۲۰۲۵ در نقطه‌ای حساس قرار گرفته است. رشد سریع شاخص‌ها و افزایش معاملات نشان‌دهنده جذابیت بالای این بازار برای سرمایه‌های داخلی و خارجی است، اما ریشه‌های این رونق بیش از آنکه به داده‌های بنیادی اقتصاد متکی باشد، بر پایه نقدینگی سرگردان و امیدهای سیاستی شکل گرفته است. همین موضوع ریسک شکل‌گیری حباب و تکرار چرخه‌های پرنوسان گذشته را بالا می‌برد. سیاستگذاران پکن اکنون با یک معادله دشوار روبه‌رو هستند: از یک سو می‌خواهند اعتماد عمومی و مصرف خانوار را از مسیر رونق بورس تقویت کنند و از سوی دیگر باید مانع شوند که بازار به محلی برای سفته‌بازی بی‌محابا بدل شود. آینده بورس چین بیش از هر چیز به توانایی مقامات در مدیریت این تعادل بستگی دارد. اگر این مدیریت موفق باشد، رالی اخیر می‌تواند به پلی برای رشد پایدار اقتصادی بدل شود؛ در غیر این صورت، احتمال ترکیدن حباب و بازگشت خاطرات تلخ ۲۰۱۵ دور از انتظار نخواهد بود.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات