طلای‌سیاه در تلاقی اقتصاد و سیاست
دنیای اقتصاد - حمید ملازاده : بازار نفت در روزهای اخیر در تلاقی بیسابقهای از عوامل متضاد قرار گرفته‌است؛ از یکسو، نشانه‌های مثبت در مذاکرات تجاری آمریکا و چین، امید به رونق اقتصادی و افزایش تقاضای جهانی را زنده کرده‌اند و از سوی دیگر، آمار‌های نگرانکننده از اقتصاد چین، افزایش عرضه از سوی اوپک‌‌‌‌‌پلاس و شدت‌گرفتن بحران اوکراین، سایههایی سنگین بر دورنمای بازار افکندهاند. قیمت نفت‌برنت اگرچه در سطح ۶۶ دلار تثبیت‌شده، اما این ثبات، بیش از آنکه حاصل آرامش بازار باشد، بازتابی از بلاتکلیفی مزمنی است که آینده انرژی جهانی را به سرنوشت نشست‌های دیپلماتیک و تحولات ژئوپلیتیک گره زده‌است.
طلای‌سیاه در تلاقی اقتصاد و سیاست
نفت‌برنت روز دوشنبه ۹ژوئن در محدوده ۶۶ دلار در بشکه معامله شد؛ قیمتی که نسبت به پایان هفته گذشته اندکی کاهش‌یافته اما همچنان حفظ مناسبی از رشد حاصل‌‌‌‌‌شده را نشان می‌دهد. این تعادل نتیجه حضور در میانه دو جریان متضاد است؛ جریان اول روی خوش‌بینی به نتیجه‌‌‌‌‌بخش‌بودن مذاکرات تجاری آمریکا و چین سوار شده‌است و جریان مقابل هم به آثار منفی گزارش‌های اقتصادی چین، افزایش عرضه اوپک‌‌‌‌‌پلاس و تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک خاصه در بحران اوکراین برمی‌گردد.
بازتاب اقتصاد بزرگ آسیا
دادههای اقتصادی چین در ماه مه تصویری کاملا مخدوش ارائه داد. صادرات این کشور به پایین‌ترین میزان سه‌‌‌‌‌ماهه رسید، تورم تولیدکننده(PPI) عمیق‌ترین افت دو سال‌اخیر را ثبت کرد و واردات روزانه نفت نیز به کم‌ترین سطح در چهار ماه گذشته تنزل یافت. دو عامل تعمیرات پالایشگاهی در کنار افت تقاضای صنعتی به کاهش قابل‌‌‌‌‌توجه واردات نفت منجر شده‌اند؛ روندی که فشار نزولی بر قیمت نفت وارد می‌آورد و مانعی برای رشد بیشتر قیمت برنت در ماه‌جاری محسوب می‌شود. افزون بر این، دادههای ضعیف اقتصادی، نگرانی‌ها درباره سلامت دومین اقتصاد بزرگ جهان را تقویت کرده‌است.
کاهش رشد صادرات نهتنها از تضعیف تقاضای خارجی حکایت دارد، بلکه نشانه‌‌‌‌‌ای از اثرات سنگین تعرفه‌های اعمال‌‌‌‌‌شده توسط ایالات‌متحده نیز هست؛ تعرفه‌هایی که بار دیگر موضوع اختلافات تجاری میان واشنگتن و پکن را به صدر اولویت‌‌‌‌‌های ژئوپلیتیک بازگردانده‌‌‌‌‌اند. در چنین شرایطی، انتظارات از نشست‌های پیش‌‌‌‌‌رو میان مقامات آمریکایی و چینی بالا رفته‌است؛ چراکه هرگونه نشانه‌‌‌‌‌ای از توافق می‌تواند عامل مهمی برای بهبود چشم‌‌‌‌‌انداز تقاضا در بازار نفت باشد.
در عین‌حال، کاهش واردات نفت چین، به‌ویژه در دوره‌‌‌‌‌ای که معمولا تقاضای فصلی بالا می‌رود، از عمق رکود فعالیت‌های تولیدی و کاهش سطح ذخایر صنعتی پرده برمی‌‌‌‌‌دارد. پالایشگاه‌های دولتی و خصوصی چین در ماه مه، به دلیل تعمیرات گسترده و ضعف سودآوری، بخش قابل‌توجهی از ظرفیت خود را غیرفعال کرده‌اند؛ امری که ضمن کاهش واردات نفت‌خام، نشانه‌‌‌‌‌ای از احتیاط روزافزون بازیگران بازار انرژی در شرق آسیا به‌‌‌‌‌شمار می‌رود. در مجموع، اقتصاد چین - که طی یک دهه‌گذشته یکی از اصلی‌ترین موتورهای تقاضای نفت‌خام در جهان بوده - اکنون در موقعیتی قرارگرفته که هرگونه افت بیشتر در آن، می‌تواند اثرات زنجیره‌‌‌‌‌ای و بلندمدتی بر بازار جهانی انرژی داشته‌باشد، از این‌رو تحلیلگران بازار به‌دقت عملکرد اقتصادی این کشور را در ماه‌های آینده زیرنظر گرفته‌‌‌‌‌اند، زیرا چشم‌‌‌‌‌انداز رشد مصرف جهانی نفت به‌شدت با تحولات داخلی چین گره خورده‌است.
طیفی از امید و یأس
برجسته‌‌‌‌‌ترین عامل حمایت از بازار نفت در روزهای اخیر، روند امیدبخش در مذاکرات واشنگتن و پکن است، پس از تماس تلفنی سران این دو کشور، وزرای خارجه و نمایندگان اقتصادی راهی لندن شده‌اند تا مقدمات توافق احتمالی را فراهم کنند؛ معاهده‌‌‌‌‌ای که می‌تواند ریسک‌های زنجیره تامین را کاهش دهد و تقاضای نفت را افزایش دهد. هم‌‌‌‌‌زمان، گزارش بازار کار آمریکا در ماه مه حکایت از ثبات داشت (نرخ بیکاری برابر با ۴درصد ثبت شد) که انتظارات را برای سیاست انبساطی فدرال‌رزرو تقویت کرد و به جریان خرید نفت کمک کرد.
ادامه بازی ژئوپلیتیک
در سوی دیگر معادله، بحران اوکراین با شدت بیشتری پیش‌می‌رود، پس از حمله هوایی غافلگیرانه اوکراین به پایگاه هوایی روسیه، مسکو نیز حمله‌‌‌‌‌ای بزرگ با پهپاد و موشک علیه کی‌‌‌‌‌یف اجرا کرد. این روند تصاعدی درگیری‌ها، احتمال تحریم‌ها علیه صادرات انرژی روسیه را افزایش داده و ریسک محدودیت بیشتر در عرضه جهانی نفت را به تصویر می‌کشد، موضوعی که می‌تواند تا حدی جبران‌‌‌‌‌ساز برای فشارهای افزایش عرضه باشد.
عرضه رو‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌رشد اوپک‌‌‌‌‌پلاس
اوپک‌‌‌‌‌پلاس در روزهای ابتدایی ژوئن اعلام کرد؛ سقف تولید ژوئیه را به میزان ۴۱۱هزار بشکه در روز افزایش خواهد داد. این روند افزایش سریع عرضه، در تضاد با چشم‌‌‌‌‌انداز تقویت تقاضا، باعث شد برخی تحلیلگران هشدار دهند که حتی اگر مذاکرات تجاری مثبت پیش بروند، قیمت نفت در دوره سه‌‌‌‌‌ماهه پایانی ۲۰۲۵ ممکن است فشار نزولی را تجربه کند. تصمیم اوپک‌‌‌‌‌پلاس برای تسریع در روند افزایش تولید، از یکسو نشان‌دهنده تلاش کشورهای عضو برای حفظ سهم خود از بازار است، به‌ویژه در مواجهه با افزایش تولید از سوی ایالات‌متحده و برخی تولیدکنندگان غیراوپکی، اما از سوی دیگر، این اقدام در شرایطی صورت می‌گیرد که هنوز نشانه‌های قطعی از بهبود پایدار تقاضا در اقتصادهای بزرگ جهان دیده نمی‌شود.
بسیاری از تحلیلگران بازار انرژی معتقدند؛ این شتاب در عرضه، ریسک مازاد عرضه جهانی را در نیمه دوم سال‌جاری تقویت می‌کند، خصوصا اگر بهبود در مصرف انرژی چین و اروپا کمتر از حد انتظار باشد. افزون بر آن، موسساتی نظیر HSBC و Capital Economics در گزارش‌های اخیر خود هشدار داده‌اند که این «شتاب تازه در سیاست افزایش تولید» ممکن است به روندی پایدار تبدیل شود. آنها پیش‌بینی کرده‌اند که اوپک‌‌‌‌‌پلاس احتمالا در ماه‌های اوت و سپتامبر نیز تولید خود را با سرعت بیشتری بالا خواهد برد، امری که حتی در صورت پایداری قیمت‌ها در سطح فعلی نیز چشم‌‌‌‌‌انداز قیمتی نفت‌برنت را در سه‌‌‌‌‌ماهه چهارم ۲۰۲۵ تحت‌فشار قرار خواهد داد. در این میان، برخی کارشناسان نیز به جنبه‌های سیاسی این تصمیم اشاره کرده‌اند.
افزایش تولید می‌تواند ابزاری برای اعمال فشار اقتصادی بر کشورهای مصرف‌کننده‌‌‌‌‌ای باشد که تحریم‌هایی را علیه برخی اعضای اوپک‌‌‌‌‌پلاس، از جمله روسیه، اعمال کرده‌اند. به باور این دسته از ناظران، رشد عرضه در مقطع کنونی نهتنها پیام اقتصادی دارد، بلکه حامل سیگنال‌های ژئوپلیتیک نیز هست. در مجموع، افزایش قابل‌‌‌‌‌توجه عرضه اوپک‌‌‌‌‌پلاس در حالی رخ‌داده که توازن بازار نفت همچنان شکننده است. از یکسو، بهبودهای مقطعی در تقاضا می‌تواند عامل حمایت از قیمت‌ها باشد، اما از سوی دیگر، هرگونه شکاف میان رشد عرضه و تقاضا، به‌ویژه با توجه به تداوم نااطمینانی‌‌‌‌‌های اقتصادی و تنش‌های ژئوپلیتیک، زمینه‌‌‌‌‌ساز نوسانات شدیدی در بازار جهانی نفت خواهدشد.
کاهش جدی عرضه آمریکا
شمار دکل‌های فعال نفت و گاز در ایالات‌متحده در هفته گذشته کاهش‌یافت و به ۴۴۲ دستگاه رسید؛ پایین‌ترین رقم از نوامبر ۲۰۲۱. این کاهش می‌تواند نوید محدود‌شدن عرضه آتی نفت آمریکا را بدهد، هرچند باید در کنار تقاضای فصلی بالای تابستان سنجیده شود. در وضعیت کنونی بازار نفت، چند توازن کلیدی به‌چشم می‌خورد: ۱)خوش‌بینی محتاطانه نسبت به مذاکرات آمریکا-چین، ۲)کاهش تقاضای چین، ۳)افزایش عرضه اوپک‌‌‌‌‌پلاس، ۴)بحران اوکراین و ۵)کندی تولید آمریکا.
نتیجه این شده که قیمت طلای‌سیاه در حال‌حاضر در محدوده‌‌‌‌‌ای بین ۶۵ تا ۷۰ دلار باقی مانده‌است؛ نه کاهش تقاضا باعث افت بیشتر آن شده و نه تنش‌های ژئوپلیتیک توانسته‌‌‌‌‌اند آن را خیلی بالا ببرند؛ در واقع بازار نفت منتظر نتیجه مذاکرات تجاری در لندن است و تا آن زمان، این محدوده قیمتی به‌عنوان یک نقطه حساس باقی خواهد ماند.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات