دومینوی سقوط بورس
دنیای اقتصاد - پروانه کُبره : بورس تهران در روزهای اخیر شاهد ریزش‌های متعددی بوده و شاخص اصلی این بازار طی چهار روز معاملاتی اخیر بسیار شکننده ظاهر شده است. به نظر می‌رسید نماگر اصلی بورس بتواند حمایت ۳میلیون‌واحدی را حفظ کند اما این اتفاق رخ نداد و بورس با از دست دادن کانال ۳میلیون‌واحد در روز گذشته، سومین کانال مهم خود را هم از دست داد. بازار سرمایه در حالی از نبود جریان پول کافی در معاملات رنج می‌برد که با کاهش پیوسته شاخص اصلی بازار سهام، محدوده حمایتی ۳میلیون‌واحدی نیز در روزهای اخیر متزلزل ظاهر شد. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که محدوده حمایتی مذکور بار روانی بالایی در میان فعالان بازار دارد. از‌این‌رو اغلب سرمایه‌گذاران نسبت به محدوده یاد‌شده حساسیتی مضاعف نشان می‌دهند.
دومینوی سقوط بورس
عملکرد اخیر شاخص اصلی بازار سرمایه در هفته‌های اخیر سبب شده نماگر مذکور در مدار نزولی باقی بماند. در سه هفته گذشته شاخص کل، ۳ کانال مهم و حیاتی را از دست داده است. کانال ۳.۲میلیون‌واحدی در ۳۰ اردیبهشت از دست رفت و پس از آن در تاریخ ۱۷خردادماه با فشار فروش سهامداران، کانال ۳.۱میلیون‌واحدی هم از دست رفت. روز گذشته نیز با از دست رفتن کانال ۳میلیون‌واحدی ابهامات بی‌شماری پیرامون وضعیت این بازار شکل گرفت. با توجه به آنچه در صحنه معاملات بازار سهام می‌گذرد، احتمالا دماسنج بورس در کانال ۳میلیون‌واحدی روند فرسایشی را تجربه کند.
تشدید انفعال
در سومین روز هفته نیز بورس تهران ریزش ۱.۵۲درصدی را تجربه کرد و اغلب نمادها در محدوده منفی و سرخ‌رنگ تابلو ایستادند. بسیاری از کارشناسان می‌گویند بازار سرمایه در جریان معاملات هفته‌های پیش رو، روزهای پرخبری را شاهد خواهد بود. تحولات جدید از بستر سیاستگذاری‌های اقتصادی بعد از آغاز به کار وزیر اقتصاد جدید، نوسانات احتمالی نرخ دلار توافقی، فراز‌و‌نشیب نرخ دلار در بازار آزاد و انتشار اخبار جدید از فرآیند مذاکرات هسته‌ای رویدادهای مهمی هستند که معاملات همه بازارها را تحت‌تاثیر قرار خواهند داد. به‌ویژه آنکه در روزهای آینده جلسه رای اعتماد به وزیر پیشنهادی اقتصاد دولت چهاردهم در مجلس شورای اسلامی نیز برگزار خواهد شد.
به نظر می‌رسد با کلید خوردن این اتفاقات مسیر جدیدی پیش روی سرمایه‌گذاران بازارها قرار گیرد. ابهام در وضعیت عوامل مذکور سبب سردرگمی پول برای ورود به بازارها شده است. بنابراین در صورتی که «نااطمینانی‌های متاثر از ابهامات» از سر بورس تهران برچیده شود و چشم‌انداز نسبتا مشخصی در اختیار سهامداران قرار گیرد، تغییرات گسترده‌ای در استراتژی معامله‌گران مشاهده خواهیم کرد. اما چرا با وجود کاهش جذابیت بازارهای موازی، بورس از مسیرصعودی به مسیر نزولی تغییر مسیر داده است؟ بزرگ‌ترین عامل وضعیت مذکور را می‌توان انفعال سیاستگذار در زمان مناسب دانست. بی‌عملی سیاستگذار بورسی از ابتدای سال و در‌حالی‌که شاخص بورس جهش یافت، محسوس بود؛ از اصرار بر اعمال محدودیت دامنه نوسان تا انفعال در برابر نامه قوه قضائیه در خصوص واگذاری سهام خودروسازان.
به عنوان مثال انتظار می‌رفت سازمان بورس نسبت به تاثیر مستقیم نامه مذکور بر بازار سرمایه، واکنش سریع نشان دهد. درواقع چرا نامه‌‌‌ای با این میزان اثرگذاری بر روند بازار سرمایه باید بدون هماهنگی با سازمان بورس منتشر شود و بدتر از آن سازمان هم منفعل عمل کند؟ همان‌طور که مشاهده کردیم پیامد روانی نامه، تمام بازار را متاثر کرد. نمادهای گروه خودرویی و بسیاری دیگر از گروه‌ها نیز در روزهای پس از افشای نامه با فشار فروش مواجه شدند و برخی نمادها افت قیمت شدیدی را تجربه کردند.
از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان ضمن انتقاد از پابرجا ماندن محدودیت دامنه نوسان، از همان ابتدای سال اذعان داشتند که به منظور کاهش شوک‌های وارده به بازار، مدیریت سازمان می‌تواند به طور مرحله‌ای اقدام به حذف محدودیت دامنه نوسان قیمتی کند. اگرچه ممکن است برخی از معامله‌گران بازار سهام که رفتاری هیجانی و غیر‌حرفه‌ای دارند در مقابل حذف دامنه نوسان قیمتی، دچار هراس شوند و در صف فروش بایستند و احتمالا اشتباهات سنگینی را مرتکب شوند، اما همین موضوع بخشی از مکانیسم بازار است و در مدت‌زمان کوتاهی در سرکوب هیجان اثر قابل‌توجهی دارد؛ با‌این‌حال این موضوع باعث می‌شود در نهایت معامله‌گر به دنبال معیارهای واقعی برای ارزش‌گذاری سهام برود و این موضوع در سرکوب هیجان معاملاتی اثر قابل‌توجهی خواهد داشت و معامله‌گر را از بند بلاتکلیفی‌های متغیرهای سیاسی نیز می‌رهاند.
اشتباهات سیاستگذار بورسی با وجود کاهش شاخص بورس می‌تواند وضعیتی احتمالا منفی و پیچیده‌تر در رویه سرمایه‌گذاری در این بازار را به نمایش بگذارد. درنهایت این امر با ضربه کاری به اعتماد سرمایه‌گذار، موجب فرار پول از بازار خواهد شد. همین موضوع باعث ایجاد دوره‌های موقت رونق و در ادامه رکود سنگین خواهد شد.
راهکارهای بازگشت پول
یکی از سناریوهای پیش روی بازار سهام در ماه‌های گذشته به کاهش جذابیت و البته هراس ورود به بازارهای موازی ارز و سکه باز‌می‌گشت. همان‌طور که مشاهده کردیم روند اصلاح نرخ ارز اگرچه همزمان با رشد بورس آغاز شد، اما عدم قطعیت‌ها مانع از تداوم این رویه در مسیر مذکور شد. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد بازدهی بورس از ابتدای اردیبهشت‌ماه به منفی ۳درصد رسیده که نشانه خوبی محسوب نمی‌شود. با‌این‌حال گروهی از تحلیلگران با هشدار نسبت به وضعیت فعلی بورس معتقدند سیاستگذار باید شرایطی را فراهم آورد تا سرمایه وارد بازار شود.
در سناریویی بدبینانه ممکن است بازار سهام همانند سال قبل با ریزش‌های پی‌درپی و فرار پول مواجه شود. برخی از کارشناسان بر این باورند که در شرایط کنونی می‌توان با چند راهکار پول را به سمت بورس روانه کرد.
فردین آقابزرگی می‌گوید افزایش عرضه‌های اولیه هرچند محدود می‌تواند شادابی و طراوت را به معاملات بازگرداند. عرضه‌های اولیه با افزایش ارزش بازار، فرصت‌های بیشتر و متنوع‌تری در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. برخی گمان می‌کنند عرضه اولیه در زمان اصلاح بازار سهام نباید انجام شود؛ این در حالی است که نقش عرضه‌های اولیه در زمان اصلاح نیز اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. جذابیت عرضه‌های اولیه، مانع از خروج پول از معاملات می‌شود. به بیانی دیگر سیاستگذار بورسی می‌تواند در این مقطع از عرضه‌های اولیه به عنوان اهرم ورود پول بهره‌مند شود.
از سویی ورود شرکت‌هایی که از شرایط بنیادی مناسب برخوردارند، به طور اتوماتیک مسیر ورود سرمایه به بورس را هموار می‌کند. سهامداران می‌توانند برای کسب بازدهی با کمترین ریسک، اقدام به خریدعرضه‌های اولیه کنند تا راه برای ورود پول تازه به بازار سهام فراهم شود. از این منظر حتی لازم نیست سهامداران برای خرید سهام عرضه اولیه سایر سهام خود را بفروشند.
این روزها سرمایه‌گذاران نگرانی زیادی نسبت به تداوم وضعیت نزولی بورس دارند. با توجه به وضعیت ناخوشایند بورس در سال ۱۴۰۳ بعید نیست با موج جدیدی از خروج پول مواجه باشیم. بازار سهام رفته‌رفته با تعلیق سناریوهای خوشبینانه مذاکراتی ارتفاعات به‌دست‌آورده را پس داد. بنابراین ممکن است بازار روزهای نزولی و راکدی را در تالار شیشه‌‌‌ای سپری کند. هرچند با نگاه به متغیرهای بنیادی اثرگذار بر بازار همچنان می‌توان در انتظار چرخش مسیر نماگرهای بورسی نشست، اما نقطه پایانی برای این رکود اکنون قابل‌تصور نیست و سرمایه‌گذاران به‌ناچار به فکر یافتن مقصدی جذاب برای جبران زیان‌‌‌های ناشی از سرمایه‌گذاری، در این بازار فرو خواهند رفت. فردین آقابزرگی با اشاره به وضعیت دامنه نوسان می‌گوید سیاستگذار بورسی از اواخر اردیبهشت، یعنی زمانی که بازار در رونق به سر می‌برد، می‌توانست اقدام به حذف تدریجی محدودیت‌های اعمال‌شده در دامنه نوسان قیمتی کند اما تعلل یا به بیانی ترس سیاستگذار از این اقدام باعث شد سرمایه‌گذار نسبت به تدبیر بموقع مسوولان بورسی تردید داشته باشد.
محدودیت دامنه نوسان منجر به بی‌ثباتی در روند معاملات می‌شود. با افزایش دامنه نوسان سرعت اصلاح یا سرعت تعادل در قیمت‌ها ایجاد خواهد شد. کما اینکه باید در نظر گرفت که علاوه بر سهامداران آماتور، شمار زیادی از سهامداران حرفه‌ای نیز وجود دارند که می‌توانند در مواقع حساس حساب‌شده عمل کنند. بنابراین اینکه سیاستگذار بورسی می‌گوید کاهش دامنه نوسان رفتار هیجانی سهامداران خرد را کنترل می‌کند، سناریویی ناصحیح است. در این فرضیه سهامداران حرفه‌ای کاملا نادیده گرفته شدند.
در چنین شرایطی برخی تحلیلگران نیز معتقدند مشخص شدن خروجی مذاکرات میان ایران و آمریکا حداقل در کوتاه‌مدت شرایط را برای سرمایه‌گذاران شفاف خواهد کرد. حتی اگر مذاکرات به نتیجه هم نرسد، اما قطعی شدن عدم حصول توافق می‌تواند ابهام را از آسمان بازارها برچیند. اگرچه آغاز مذاکرات و پیشروی سناریوهای خوشبینانه از احتمال توافق، موجب شکل‌گیری موج جدیدی از خوش‌بینی و امید در بازار سرمایه شد، اما فرسایشی شدن روند مذاکرات سبب تاخیر ورود پول به بازار سرمایه شده است.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات