فارس من| ایجاد صف در بازار سرمایه نتیجه وجود حجم مبنا/ قانونی مختص به بورس ایران
حجم مبنا یکی از موضوعاتی است که می‌تواند از سقوط و صعود یکباره نمادها جلوگیری کند؛ اما همین قاعده معایبی نیز دارد که سهامداران خرد را با مشکل مواجه کرده است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، حجم مبنا در بورس ایران یکی از موضوعاتی است که از سال 82 جهت صیانت از حقوق سهامداران در بازار سرمایه ایجاد شد؛ اما در ماه‌های اخیر حجم مبنا یکی از مشکلات سهامداران حقیقی بوده است. البته باید به این نکته توجه کرد که قانون حجم مبنا تنها در بورس ایران وجود دارد. یعنی اصطلاح حجم مبنا، هیچ‌گاه به گوش انبوه سهامداران فعال در بورس‌های سایر کشورهای جهان نرسیده است.
در روزهای اخیر شایعات فراوانی جهت برداشته شدن قانون حجم مبنا و محدودیت نوسان شنیده شده است که مسوولان سازمان بورس به صورت تلویحی آن را تکذیب کرده اند.
حجم مبنا چیست؟
مطابق با تعریف مندرج در تارنمای شرکت بورس اوراق بهادار تهران، حجم مبنا عبارت است: آن تعداد از یک نوع اوراق بهادار که باید در هر روز مورد دادوستد قرار گیرد تا تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود. هدف از تعیین حجم مبنا این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند که نوسانات قیمت سهام در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام شرکت صورت گرفته است و در نتیجه وجود حجم می تواند مانع از ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بازار می شود.
مهم‌ترین مزیت قانون حجم مبنا، جلوگیری از حرکات پرشیب و یک باره در روند قیمت‌ها است. در زمانی که قیمت‌ها به شدت در حال کاهش یا افزایش است، در صورتی که نمادها مورد استقبال قرار نگیرند و خرید و فروش نشوند، حجم مبنا پرنشده و قیمت برای روز آتی معاملاتی نیز تغییر چندانی نمی کند. به عبارت دیگر، مهم‌ترین توجیه برای اعمال قانون حجم مبنا، جلوگیری از بروز نوسانات شدید در قیمت سهام است.
ایرادی که حجم مبنا بر معاملات وارد می کند
همین ویژگی قانون حجم مبنا، بزرگترین ایراد آن نیز محسوب می شود. شکل گیری صف‌های خرید و فروش، سبب می شود حجم زیادی از سرمایه افراد در این صف ها بلوکه شود. این حجم پول بلوکه شده در صف‌ها روانی و معامله در بازار را کاهش می دهد که این حجم از پول می توانست در سایر نمادها مورد معامله قرار گیرد.
اشکال دیگر در مورد حجم مبنا در زمان محاسبه شاخص به وجود می آید. قیمت پایانی سهام از رابطه مستقیم با قیمت و حجم روزانه پیروی می‌کند؛ به‌صورتی که پر شدن حجم مبنا در بالاترین سقف قیمت روزانه (یا کف قیمت) بیشترین تاثیر بر شاخص را داشته و باقی معاملات دیگر کم‌اثر خواهد شد.
قانون گره معاملاتی می تواند مشکل حجم مبنا را حل کند؟
تاثیر منفی قانون حجم مبنا بر نقدشوندگی در بازار سرمایه مورد تائید کارشناسان و مسوولین سازمان بورس قرار دارد. اما تاکنون برنامه ای جهت رفع این مشکل به تصویب نرسیده و یا اصلا پشنهادی برای آن ارائه نشده است. به همین منظور قوانین مکملی برای کاهش مشکلات حجم مبنا وجود دارد. یکی از این قوانین رفع‌گره معاملاتی (حذف حجم مبنا برای مدت حداکثر ۵ روز کاری) در هنگام شکل‌گیری صف‌های خرید و فروش و نیز حذف محدودیت نوسان و نیز حجم مبنا برای مدت یک روز (در صورت تعدیل بیش از ۱۰درصدی EPS سهم) مربوط می‌شود. با این وجود به نظر می‌رسد که در صورت پافشاری سازمان بورس بر حفظ قانون حجم مبنا، قوانین مکمل دیگری نیز موردنیاز هستند تا بتوان آثار منفی ناشی از قانون یاد شده را به حداقل ممکن رساند.
چرا حجم مبنا به روز نمی شود؟
یکی از مواردی که می تواند در خصوص حجم مبنا کمک زیادی به سهامداران کند، به روز رسانی این حجم در بازه های زمانی مختلف است. یعنی حجم مبنای هر شرکت متناسب با میزان معامله انجام شده در بازه های یک ماهه تا سه ماهه، برای ماه های آینده تغییر کند. این مساله شاید بتواند میزان معاملات در ماه های مختلف را تحت تاثیر قرار دهد و از ایجاد صف جلوگیری کند.
مخاطبان خبرگزاری فارس در سامانه فارس من، سوژه های متعددی با عناوین «لزوم اصلاح ابلاغیه جدید حجم مبنا در فرابورس»، «لزوم برداشتن حجم مبنا برای عرضه اولیه‌ها»، «درخواست حذف حجم مبنا در بورس»، «حجم مبنای عرضه‌های اولیه حذف شود» و «برداشتن حجم "مبنا" از عرضه اولیه‌ها» را برای رفع این مشکل به ثبت رسانده اند که خبرگزاری فارس در حال پیگیری این مساله از مسوولین ذیربط است.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات